Miguel Meuleman: ‘Leer denken als een startup’

De aandacht voor startups heeft nieuwe mogelijkheden met zich meegebracht. Mogelijkheden waar ondernemers maar wat graag gebruik van maken. Durfinvesteerders zijn meer dan ooit bereid om te investeren in innovatieve ideeën en nog niet eerder waren er zo veel incubators en alternatieve opties om geld binnen te halen. ‘Studenten hebben ook veel meer ambitie om te ondernemen dan tien jaar terug’, merkt Miguel Meuleman tijdens zijn colleges. ‘De mindset is aan het veranderen en er liggen veel puzzelstukjes klaar waarmee de overheid wil zorgen dat die startupcultuur echt van de grond komt.’ Initiatieven als Start Up Delta spelen daar een grote rol in, maar volgens Miguel kunnen ook succesvolle ondernemers veel betekenen voor startups. ‘Die hebben de ervaring en kunnen die doorgeven. Zulke rolmodellen zijn er nog niet genoeg, maar ik zie dat die op het moment steeds vaker opstaan.’ Ook bij onze zuiderburen wordt er hard gewerkt aan het cultiveren van een vruchtbare bodem voor startups. ‘Het nadeel is dat in België de werknemerskosten hoog zijn. Dat maakt het voor startups moeilijk om werknemers aan te nemen. Er is wel al een vrij goed juridisch kader, ik vind dat er de afgelopen jaren al best wat is gebeurd. Ook op het gebied van opleidingen zie je dat er grote sprongen worden gemaakt. Er zijn redelijk wat subsidies beschikbaar, overheidsprogramma’s zijn opgezet en je ziet steeds meer accelerators ontstaan.’

Investeringen

Wat nog altijd lastig is, is het verkrijgen van kapitaal, zowel in België als in Nederland. ‘In vergelijking met de bedragen die Amerikaanse durfkapitalisten investeren, krijg je hier minder kapitaal los, waardoor alles ook wat trager verloopt. Daarnaast hebben we als nadeel dat we een relatief kleine thuismarkt hebben, waar minder kapitaal beschikbaar is.’ Wel valt Miguel op dat er in de VS heel wat veelbelovende bedrijven flink worden overgewaardeerd. ‘Er lijkt daar toch wel een overheating van de markt plaats te vinden. Sommige appcompanies die nog in een vroeg stadium zitten, halen enorme investeringen binnen, terwijl ze nog alles moeten bewijzen.’ Zulke grote investeringen in onbewezen bedrijven kunnen weleens leiden tot teleurstelling bij investeerders. ‘Je ziet ook veel crowdfunding ontstaan, dat is een heel interessante vorm van investering, maar dit zou goed kunnen leiden tot ontgoocheling bij de investeerders. Zeker wanneer ze niet de returns halen die ze hadden gehoopt. Vooral kleine investeerders gaan dat merken’, aldus Miguel. Wat volgens hem kan helpen om de kans op succes te vergroten is ervaren ondernemers te betrekken bij investeringen. ‘Je ziet in België bijvoorbeeld een aantal venture kapitalisten die met succesvolle ondernemers werken. Vroeger werden die vc-fondsen gemanaged door bankiers, nu zijn het ondernemers met ervaring over de grens. Dat zorgt dat die markt zich kan blijven ontwikkelen.’

Wendbaar zijn

Startups hebben op een bepaald moment goede managers nodig, dat gaat andersom ook op. Volgens Miguel kunnen managers veel leren van de wendbaarheid en werkwijze van startups. ‘Je ziet dat dit bij veel bedrijven al top of mind is. Veel ondernemingen experimenten ermee. Ze halen startupbedrijven binnen om werknemers te coachen.’ Wat kunnen managers dan precies leren van de opzet en mentaliteit van startups? ‘Ze zijn actiegericht, bouwen snel betaversies en betrekken hun klanten al in een vroeg stadium bij hun projecten. Die mindset zie je nog maar weinig bij grote bedrijven en mkb’ers. Die houden alles achter gesloten deuren en blijven eindeloos dingen uitproberen. Ze hebben grote budgetten en werken aan één groot project, dat ze vervolgens niet geïmplementeerd krijgen. Ze missen echt dat iteratieve, waar actief wordt voortgebouwd op een idee. Dat binaire denken zit er te veel ingebakken, je moet vaker dingen uitproberen als bedrijf. Al is het maar intern, mocht je dit liever niet uitdragen.’ Met een product dat niet af is naar de klant stappen zal voor de meeste gevestigde bedrijven geen prettig idee zijn. ‘Als je daar heel expliciet in bent als bedrijf kan het wel degelijk goed uitpakken’, meent Miguel. ‘Je klanten willen ook graag weten dat je werkt aan een experimenteel product waarmee je een probleem dat ze hebben oplost. Daar komen vaak hele positieve reacties op. Klanten realiseren zich dat zo’n product in de toekomst relevant voor ze kan zijn. Je moet natuurlijk geen product dat niet af is in de markt zetten, maar test het uit bij partijen die je kent. Betrek je klanten bij het proces en je zult zien dat beide partijen er voordeel uit halen.’

Out of the box

Belangrijk is ook dat er bij veel bedrijven niet genoeg binding met de buitenwereld is. ‘Veel bedrijven hebben een heel gesloten cultuur, ideeën worden niet gedeeld, niet onderling en niet met klanten. Je ziet bijvoorbeeld dat mensen altijd naar dezelfde conferenties gaan, ieder jaar weer. Een bedrijf in de textielindustrie zal bijvoorbeeld elk jaar een afvaardiging sturen naar dezelfde conferentie, maar zal nooit een startupconferentie of een mobile conferentie aandoen. Tegen die bedrijven zou ik willen zeggen: Stap eens uit je cirkel.’ Een goed middel daarvoor kan het nieuwe werken zijn. ‘File is in België, net als in Nederland, een groot probleem. Langs snelwegen en in grote steden zie je daarom steeds meer coworkingspaces ontstaan. Waarom zou je jouw personeel daar niet eens laten werken? Ze ontmoeten nieuwe mensen en doen nieuwe ideeën op.’

Sta open voor kritiek

Een belangrijke verantwoordelijkheid voor een meer open cultuur ligt volgens Miguel ook bij het topmanagement van bedrijven. ‘Het is aan managers en ceo’s om het goede voorbeeld te geven. Een ceo die mensen om hun mening vraagt en daar ook open voor staat, zodat ze die mening durven geven. Maak kritiek bijvoorbeeld eens een vast onderdeel van je vergaderingen, je zult zien dat daar heel interessante ideeën uit komen.’ Daar moet je dan wel genoeg tijd voor hebben, zullen de meeste ondernemers nu denken. ‘Er is inderdaad vaak weinig slack in een organisatie. Als je vijf procent van de tijd die mensen hebben, indeelt voor creativiteit, terwijl mensen al 130 procent geven, dan maakt die vijf die ze terugkrijgen natuurlijk niets meer uit. Je moet die tijd echt vastleggen, het omkaderen, maar dat is in veel bedrijven een probleem. Het is ook echt een kwestie van experimenteren wat werkt voor jouw bedrijf. Google is er ook vanaf gestapt, daar zag je dat als mensen te veel tijd besteden aan nieuwe ideeën er ook chaos ontstond.’ Uiteindelijk moet elke mkb’er zich laten inspireren door andere bedrijven en zelf initiatieven uitwerken om ondernemerschap bij de eigen werknemers te stimuleren. Er bestaat niet één recept. Het is een proces vallen, opstaan en bijsturen. Met veel gezond verstand kom je al een heel eind.