Bruut, Atlas van het brutalisme in Nederland

Smaken verschillen, ook als het om gebouwen gaat en zeker wanneer die gebouwen gemaakt zijn van beton, heel veel beton. De een vindt het sculpturaal en imposant, de ander lomp en intimiderend. Terwijl het ene gebouw de monumentenstatus verwerft, wordt het andere gesloopt. De makers van BRUUT – atlas van het brutalisme in Nederland gaat er niets boven het brutalisme. Dit boek is dan ook een ode aan misschien wel de meest verguisde bouwstijl.

De heropleving van brutalisme

De makers van BRUUT, Arjan den Boer, Martijn Haan, Bart van Hoek, Martjan Kuit en Teun Meurs, vonden elkaar in hun gedeelde voorliefde voor het brutalisme. En ze zijn daarmee niet de enigen. De waardering van de bouwstijl beleeft wereldwijd een renaissance.
Lange tijd was de sloophamer de meest voor de hand liggende optie voor ‘die lelijke betonnen monsters’, tegenwoordig wordt dit erfgoed uit de jaren vijftig tot tachtig steeds vaker getransformeerd of gerevitaliseerd.

Ontdekking van de 'bruutste' bouwwerken

BRUUT is een eerste inventarisatie van de honderd ‘bruutste’ gebouwen van Nederland, met extra aandacht voor de top 20. Themateksten bespreken de soorten gebouwen waarin de architectuurstijl werd toegepast. En de belangrijkste architecten van het brutalisme krijgen een portret: Ben Ingwersen, Hugh Maaskant, Sier van Rhijn, Piet Zanstra, Jo van den Broek en Jaap Bakema.
Zij vonden inspiratie bij de Frans-Zwitserse architect Le Corbusier, de godfather van het brutalisme. Le Corbusier ontwierp de l’Unité d’Habitation (1952), een iconische woonflat in Marseille, en de kapel Notre Dame du Haut in Ronchamp in béton brut: ruw, onafgewerkt beton. Het materiaal zou een belangrijk stijlkenmerk worden van het brutalisme. In Nederland kennen we bijvoorbeeld de markante Aula van de TU Delft, het Eerste Christelijke LTS Patrimonium in Amsterdam, maar ook het Provinciehuis van Noord-Brabant en het NS-station in Doetinchem danken hun karakteristieken aan de uitgangspunten van de bouwstijl.

Het beschermen van bruut erfgoed

BRUUT breekt een lans voor het architectonisch erfgoed, zodat de waardering groeit en de dreiging van sloop vermindert. Zodat de ‘bruutste’ gebouwen van Nederland, van school tot kerk, van winkel tot waterkering, van kantoor tot woonhuis, niet meer over het hoofd gezien worden. Daarvoor is alles uit de kast gehaald: eerlijke beschrijvingen, prachtige foto’s, en een afwerking geheel in stijl.

Over de auteurs

• Arjan den Boer is publicist over architectuur, monumenten, design, geschiedenis en spoorwegen. Van hem hoeven niet alle gebouwen mooi te zijn.
• Martijn Haan is de man achter Oostblog, het weblog over socialistische architectuur. Hij reist veelvuldig in het voormalige Oostblok.
• Architectuurfotograaf Bart van Hoek werkt voor architectenbureaus, vaktijdschriften en kranten. Voor Bruut doorkruiste hij heel Nederland.
• Martjan Kuit brengt als ‘gebouwenfan’ op allerlei manieren architectuur onder de aandacht. Zo sliep hij een nachtje in het provinciehuis van Noord-Brabant