‘Alleen de taal spreken is niet genoeg’

Een website in de doeltaal, een nieuwsbrief die jouw klanten kunnen begrijpen en snappen wat je opdrachtgever je via de mail meldt. Geen hogere wiskunde zul je denken, maar er kan aardig wat misgaan in de communicatie met anderstaligen. Antonietta Toffolo is docente, tolk en vertaler in de talen Nederlands, Italiaans, Spaans, Engels en in beperkte mate Frans en Duits. Ze helpt bedrijven die zaken willen doen in het buitenland of mensen willen uitzenden naar andere landen. Haar motto spreekt voor zich: ‘Alleen de taal spreken is niet genoeg’. De meeste miscommunicatie komt namelijk voort uit het niet begrijpen van wat er nu eigenlijk bedoeld wordt met een uitspraak.

Volgens Antonietta kun je nog zo goed de woorden kennen, als je de taalcultuur van een land niet kent, liggen de misverstanden voor het oprapen. ‘Italië is bijvoorbeeld veel hiërarchischer en formeler dan Nederland’, legt Antonietta uit. ‘Bij ons mag degene die de gesprekken voert, een salesmanager bijvoorbeeld, al tot een bepaald bedrag onderhandelen. In Italië werkt dat heel anders, daar moet een voorstel via een tal van bazen voordat het teruggekoppeld kan worden. Dat duurt lang en als je niet weet hoe dat werkt, kan dat behoorlijk wat irritatie opleveren.’

Onder spanning

Ook Peter de Vlaam heeft het wel eens mis zien gaan. Als vertaler Engels komt hij heel wat mensen tegen die ten onrechte denken dat ze zich prima kunnen uitdrukken in de eerste wereldtaal. ‘Soms komen ze daarmee weg’, zegt Peter. ‘Vaak lukt het om met een paar zinnen vol taalfouten de boodschap over te brengen, maar het kan verkeerd uitpakken. Zo had ik onlangs een klant die zichzelf aan een mailtje naar zijn Engelse opdrachtgever had gewaagd, dat viel helemaal verkeerd. De geadresseerde was flink gekwetst en de relatie kwam onder spanning te staan. Ik snap dat beginnende ondernemers met beperkte financiële middelen het eerst zelf willen doen, maar daar kunnen grote zakelijke risico’s aan verbonden zijn.’

Voordat je je zakenpartners afschrikt met je nuchtere Hollandse benadering of kromme Engelse zinnen, raadt Antonietta aan eerst goed bij jezelf na te gaan of je behalve de taal, ook de cultuur van het land kent waarin je gaat ondernemen. Bedrijven die bij haar aankloppen hebben dat niet en maken dankbaar gebruik van Antonietta’s taalcursussen, hulp bij formele gesprekken en mailwisselingen, maar ook bij het regelen van een huis, een baan voor de partner, een school voor de kinderen en andere praktische zaken als het aanvragen van een BSN.

Specialistisch van aard

In sommige gevallen heb je simpelweg beëdigd vertaalwerk nodig, voor uittreksels uit het bevolkingsregister bijvoorbeeld of voor officiële documenten. Voor andere teksten, zoals die van je website of folders, is het belangrijkste criterium dat de vertaler professioneel is en kwaliteit levert. En dat is niet altijd het geval, weet Peter. ‘Vertaalwerk is zo specialistisch van aard, daar heb je een deskundige en ervaren vertaler voor nodig die de tijd neemt en met je samenwerkt. Ondernemers kennen hun product of dienst immers het beste, ik vind dat je alleen door goed naar hen te luisteren en je serieus in hun product of dienst te verdiepen, hun teksten in een andere taal over kunt brengen.’

Antonietta Toffolo is de drijvende kracht achter Toffolo International Relations. Ze is drietalig opgevoed, docente, vertaler en tolk in diverse talen en beëdigd in de Italiaanse taal. In 2011 won ze de titel Beste tolk van Nederland. 

Peter de Vlaam studeerde Engelse Taal & Letterkunde aan de Universiteit van Leiden. Samen met Kees Zoeter richtte hij in 1986 Albion Vertalingen op. In 1999 en 2011 werd hij bekroond met de titel Beste vertaler van Nederland.