Vier innovaties voor het MKB that are here to stay

INNOVATIE 1
Unified communications

Unifi ed communications (UC) staat voor ‘verenigde communicatie’, wat zoveel betekent als het samenbrengen van aan IT gerelateerde communicatiemiddelen als mail, chat, VoIP en webconferencing. De kern van UC is dat communicatie slim verloopt, dat een verzonden boodschap zich ‘aanpast’ aan de zender en nog meer aan de ontvanger. Stuurt de zender een bericht via zijn smartphone, dan scant UC welke communicatielijn bij de ontvanger openstaat - bijvoorbeeld zijn mailbox - om het bericht vervolgens daar te plaatsen.

Behalve UC bestaat er ook zoiets als unified messaging (UM), waarmee we doelen op inkomende berichten zoals spraak, tekst, mail en video die in een gemeenschappelijke inbox terechtkomen en vervolgens via een willekeurig device zijn te raadplegen en wijzigen. Het voordeel van UM is dat er geen enkel bericht verloren gaat terwijl het ook tegemoet komt aan de toenemende mobiliteit van medewerkers.

De relatie tussen UM en UC is deze: de combinatie van unified messaging (welke dus over berichten gaat) met actuele communicatie staat bekend als unified communications. In dat laatste geval zal de genoemde inbox gekoppeld zijn, dan wel deel uitmaken, van een interne of externe communicatiestructuur. Rik: 'Zo'n beetje elke multinational en beursgenoteerd bedrijf gebruikt tegenwoordig UC en, het meest in het oog springende onderdeel, videovergaderen, zij het in meer of mindere mate. Daarbuiten is het gebruik lager en liggen er nog volop  groeimogelijkheden. In algemene zin kun je stellen dat er drie groepen zijn: organisaties die de UC-oplossingen gebruiken in hun digitaliseringslag om zo sneller te groeien dan de concurrentie of efficiënter te opereren; organisaties die het wel gebruiken maar geen idee hebben wat je er allemaal mee kunt doen én organisaties die de meerwaarde ervan doorhebben maar nog afwachten totdat ze een goed moment vinden om in te stappen.'

Voor een MKB'er is het raadzaam in kaart te brengen hoe de communicatieprocessen in het bedrijf verlopen, al dan niet onder begeleiding van een adviseur. Zijn er bepaalde processen, bijvoorbeeld rond verkoop en marketing, onderhoud of vergaderen (nationaal én internationaal), waarbij relatief veel personen zijn betrokken, dan is de invoering van een UC-oplossing veelbelovend. Integratie met een bestaand netwerk hoeft geen probleem te zijn, maar het is wel raadzaam om met een gespecialiseerd IT-bedrijf in zee te gaan. Die kan inzicht bieden in de consequenties van het invoeren van een UC-oplossing en desgewenst een training aan medewerkers geven over het gebruik ervan. Bovendien kunnen er harde afspraken (lees: resultaatverplichtend) worden gemaakt over de ICT-beveiliging van een UC-netwerk.'

INNOVATIE 2
Cloud-computing

De cloud is zo mogelijk een van de grootste revoluties van het voorbije decennium. De naam verwijst naar het netwerk waarop aangesloten computers een ‘wolk’ vormen. Kenmerk is dat gebruikers in de cloud niet weten op hoeveel of welke computer(s) de software draait waarmee ze werken. Via de cloud zijn in omvang en mogelijkheden schaalbare onlinediensten aan te bieden. Cloud-computing is via diezelfde cloud – lees: netwerk of internet – op aanvraag beschikbaar stellen van hardware, software en gegevens, vergelijkbaar met de elektriciteit uit het  ichtnet. Daaruit volgt weer dat de gebruiker - zonder eigenaar te zijn van de gebruikte hard- en software - zijn eigen virtuele infrastructuur creëert.

Rik: 'Voor het MKB biedt cloudcomputing interessante mogelijkheden om af te zien van het zelf kopen en onderhouden van hardware en software. Op abonnementsbasis kan een MKB'er dan de benodigde hardware en software afnemen bij de leverancier. Dat scheelt in aanschaf- en onderhoudskosten en afschrijvingen en heeft ook nog als voordeel dat er makkelijk computerspullen kunnen worden op- of afgeschaald al naar gelang een organisatie groeit of krimpt.'

'Ook is er geen omkijken meer naar het beheer van de hardware en software. Vaak hebben bedrijven uit het MKB namelijk moeite om aan goede ICT-beheerders te komen. Cloud-computing is overigens niet per se goedkoper dan de traditionele manier van het 'on premise' (op kantoor) hebben staan en onderhouden van computermiddelen en het betalen voor licenties. De maandelijkse abonnementskosten kunnen op termijn hoger uitvallen. Zeker als er extra online diensten worden ingekocht voor bijvoorbeeld meer netwerkcapaciteit, 24uursonderhoud of backup-voorzieningen. Let daar bij een overstap goed op en neem in de berekeningen ook mee in hoeverre de reeds aangeschafte hardware en software is afgeschreven.'

'Daarnaast is cloud-computing weliswaar flexibeler dan een 'on premise'-omgeving, maar het risico op een 'leveranciers-lock-in' bestaat net zo goed als bij het traditionele licentiemodel. Maak daarom met een leverancier duidelijke afspraken over het meewerken bij een overgang naar een andere cloudleverancier. Een ander aandachtspunt is de service die een leverancier biedt mocht zijn clouddatacenter uitvallen door bijvoorbeeld een stroomstoring. Breng duidelijk in kaart hoe die partij in dit soort noodsituaties zijn backup heeft geregeld om de continuïteit van de online dienstverlening te kunnen garanderen. Daarnaast vindt niet elk bedrijf het een prettig idee dat bedrijfskritische gegevens in een computerwolk buiten het eigen pand draaien. Daar valt uit ICT-beveiligings- en privacy-oogpunt iets voor te zeggen. Je kunt ook kiezen voor een hybride model waarbij het meest bedrijfskritische deel van de ICT 'on premise' blijft staan en een deel naar de cloud gaat. Ook bestaan er publieke clouds (Amazon Webservices, Google, Microsoft Azure) en private clouds (je eigen door de leverancier geregelde besloten cloud).'

INNOVATIE 3
Virtual reality

Als een ontwikkeling hip is, dan is het deze. Virtual reality (VR) betekent een via een computer gesimuleerde omgeving die een beroep doet op diverse zintuigen van de gebruiker, doorgaans visueel en auditief, soms met geur en fysiek. Om dat te bereiken, gaat de ervaring gepaard met speciale stereoscopische brillen en geluidsinstallaties. Dat klinkt als entertainment en amusement, en dat is het vaak ook, maar er zit inmiddels ook een bijzonder praktische kant aan deze ontwikkeling. Of zoals dat zo mooi heet: de toegevoegde waarde. Die waarde laat zich gelden op tal van terreinen, van educatie tot training en van demonstraties tot operaties op afstand. Overigens hebben de vervolgstappen op virtual reality ook al namen gekregen: augmented reality en zelfs mixed reality. 

Rik: 'Het creëren van een virtuele realiteit bestaat al behoorlijk lang; denk bijvoorbeeld aan de Viewmaster. En eind jaren zestig werd de eerste, op het hoofd gedragen VR-bril ontworpen. In de decennia erna verschenen er wel diverse toepassingen, maar echt groot werd VR nog niet. Dat veranderde nadat de vernieuwende Oculus Rift-bril begin jaren 2010 op de markt kwam. Het spel was op de wagen en allerlei nieuwe brillen en simulatietoepassingen verschenen. Toch is VR gegroeid in de consumentenwereld, met name op amusementsvlak. In de zakelijke wereld moet de doorbraak nog komen, al is er wel groei te zien in onder andere trainingstoepassingen. Obstakels voor een massale omarming zijn nog de grote, onpraktische brillen en de voor sommige misselijkmakende, desoriënterende 3D-ervaringen in een virtuele omgeving.'

'Een technologie die er tegen aan hangt, augmented reality (toegevoegde realiteit; AR), biedt in de zakelijke markt meer perspectief. Deze technologie voegt een extra informatielaag toe aan de waarneming van de echte wereld door gebruikmaking van sensoren en objectherkenning. Met draadloze communicatie zoals bluetooth en wifi kunnen AR-toepassingen makkelijk verbonden worden met speciale brillen, zoals de Microsoft HoloLens, maar ook met mobiele apparatuur.'

'AR-toepassingen worden al mondjesmaat gebruikt bij onderhoudswerkzaamheden in industriële omgevingen. De acceptatie van AR- in vergelijking met VR-toepassingen gaat sneller omdat die toepassingen door de miniaturisatie van ICT-rekenkracht op smartphones en tablets kunnen draaien. Het opnemen en beheren van zo'n AR-toepassing in een bestaande IT-omgeving is eenvoudiger dan een VR-toepassing.'

'De combinatie van VR- en AR-technologie heet mixed reality en brengt als het ware de virtuele wereld samen met de echte wereld met krachtige ervaringen voor gebruikers. De verwachtingen zijn hooggespannen, met name omdat door kunstmatige intelligentie visuele herkenning van objecten steeds beter wordt. Een autofabrikant als Audi met een toepassing waarbij een koper thuis op zijn tablet zijn nieuwe auto kan configureren zonder naar een dealer te hoeven gaan. Ook bijvoorbeeld winkeliers en fabrikanten zien brood in mixed reality omdat er op een visueel aantrekkelijke manier concepten of productontwerpen kunnen worden getest bij klanten.'

INNOVATIE 4
AI en machine learning

Een even fascinerende als nog ongewisse revolutie wordt ingezet door AI, wat staat voor artificiële intelligentie ofwel kunstmatige intelligentie (KI). Hoewel AI een lange geschiedenis kent – de eerste verkenningsvluchten vonden al plaats midden jaren vijftig van de vorige eeuw – staat de term binnen de ICT voor de ontwikkeling waarbij een computer of software in staat is te redeneren en problemen op te lossen.  Centrale vraag: hoe voedt je een computer met kennis en hoe laat je die computer met die kennis slim (voor je) werken?

Omdat de verwachtingen rondom die ontwikkeling hooggespannen zijn, raak je met deze ontwikkeling ook aan een diepgewortelde vrees: wat als de computer op enig moment een computerintelligentie ontwikkelt die hoger ligt dan de menselijke intelligentie? Binnen de wereld van AI ligt ook het speelveld van machine learning. Want machinaal leren refereert aan de ontwikkeling van algoritmes (een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leidt) en technieken waarmee computers kunnen leren.

Rik: 'Kunstmatige intelligentie is een breed vakgebied dat zich uitstrekt van het programmeren van algoritmes tot het doen van biomedisch onderzoek. Het is een samenspel van disciplines: van spraakherkenning, machine learning en robotica tot beeldherkenning, business rules en natuurlijke taalinterpretatie (nlp). Een specifi eke vorm is deep learning, een ontwikkeling waarbij de kunstmatige intelligentie nog een stap verder gaat, namelijk door patronen te herkennen. Deep learning wordt vooral gebruikt bij gezichts- en spraakherkenning.'

'Omdat het speelveld nog onoverzichtelijk is, is het raadzaam om, wil je als MKB'er iets met een KI-toepassing doen, eerst goed je bedrijfsprocessen te identificeren waar dit toegevoegde waarde zou kunnen bieden. Denk aan processen waar chatbots routinematige taken van werknemers overnemen. Ook zie je dat steeds meer bedrijfssoftwareleveranciers zoeken naar mogelijkheden om met KI hun software te verrijken. Bijvoorbeeld om sneller patronen te herkennen in grote dataverzamelingen (big data) over het gedrag van klanten, financiële transacties of onderhoudswerkzaamheden. Handig is dan ook om de huisleveranciers op softwaregebied te vragen waar zij op dit vlak mee bezig zijn.'