Eén op de vier jongeren maandelijks online buitengesloten

Buut Vrij tegen online buitensluiten

Jongeren brengen steeds meer tijd door in groepschats zoals Snapchat, Whatsapp en Instagram, gemiddeld zo’n 4,1 uur per dag. Daardoor komt online buitensluiten steeds vaker voor; een vorm van pesten waarbij iemand opzettelijk online wordt genegeerd, geblokkeerd of verwijderd. Het nummer ‘Buut Vrij’, tevens de soundtrack van de thematische film ‘Iedereen Behalve’,  is de vertaling van de impact van online uitsluiting en de rol die daarin omstanders hebben. “Mijn liedje Buut Vrij vangt voor mij de eenzaamheid en het verdriet van de druk die de digitale wereld kan hebben op jongeren", zegt S10. “Als mensen zich op het internet tegen je keren, kan dat voelen als iets oneindigs, alsof het nooit meer overgaat. Dan zou ik even 'buut vrij' willen zeggen, om me niet meer te hoeven verstoppen. En aan de omstanders, iedereen kan met een klein gebaar een beetje licht brengen in het leven van een ander. Want één berichtje, één opmerking, één omstander die iets zegt... dat kan het verschil maken."

Sociaal isolement en depressie door online uitsluiting

Nieuw onderzoek van Helpwanted, in samenwerking met School & Veiligheid en dr. Remco Spithoven vanuit hogeschool Saxion, onder jongeren van 10 tot 20 jaar toont aan hoe omvangrijk de problematiek is: Ruim de helft van de jongeren maakt wel eens mee online te worden buitengesloten en bij maar liefst één op de vier jongeren (23%) gebeurt dit minstens één keer per maand. Online uitsluiting kan leiden tot ernstige psychische gevolgen zoals slapeloosheid, sociaal isolement en depressieve gevoelens. Jongeren die online worden buitengesloten, voelen zich vooral verdrietig (42%), boos (35%), en eenzaam (30%). Ongeveer een kwart van de jongeren (25%) voelt zich door online uitsluiting regelmatig depressief of down.

“Deze cijfers benadrukken dat groepschats als sociale omgeving voor veel jongeren een enorme impact hebben op hun welzijn,” zegt Rivka Otten van Helpwanted, een hulplijn bij online grensoverschrijdend gedrag. “Het is alarmerend dat jongeren zich na online buitensluiten zo eenzaam voelen. Toch krijgt slechts een klein percentage hulp. Het is essentieel om jongeren de moed te geven om groepsgedrag te doorbreken en zich zo snel mogelijk uit te spreken wanneer zij iets niet oké vinden. De boodschap is duidelijk: Kom voor elkaar op. Ook online.” 

Groepsdruk is groot voor omstanders

De rol van omstanders is cruciaal. Een derde van de jongeren (33%) voelt zich weleens onder druk gezet om mee te doen met online uitsluiting. Jongeren willen wel ingrijpen, maar de grootste drempel is de angst voor negatieve gevolgen voor henzelf (64%). Sociaal wetenschapper en lector Online Weerbaarheid bij hogeschool Saxion, dr. Remco Spithoven legt uit: “Jongeren bevinden zich in een levensfase waarin sociale bevestiging extreem belangrijk is. Dat maakt hen gevoeliger voor groepsdruk. Juist daarom moeten we jongeren vaardigheden meegeven om die druk te herkennen én deze groepsdruk positief om te buigen.”

De Week tegen Pesten: een kans voor dialoog

“Uit het onderzoek blijkt dat jongeren geloven dat volwassenen de ernst van het probleem onderschatten,” aldus Marijke van der Zalm van School & Veiligheid. “Hierbij geeft 69% van de jongeren aan dat leerkrachten niet doorhebben hoe vaak online uitsluiting voorkomt, en 68% van de jongeren vindt dat scholen meer moeten doen om uitsluiting te voorkomen. School & Veiligheid biedt daarom in de Week tegen Pesten, die plaatsvindt van 22 t/m 26 september, samen met KPN een interactieve module aan die jongeren laat zien op welke momenten zij als omstander het verschil kunnen maken.

Hoe was je dag online?

Het nummer ‘Buut Vrij’ en de film ‘Iedereen Behalve’ zijn onderdeel van een bredere campagne met als doel om het gesprek over online buitensluiten te starten en jongeren, ouders en leraren bewust te maken van de impact en de verantwoordelijkheid van omstanders. Vanuit de missie om het internet beter te maken, zet KPN zich actief in voor een veiliger, socialer en groener internet. Na de campagne met MEAU over online shaming richt KPN zich nu op online buitensluiten. Want het internet zou een plek moeten zijn die mensen verbindt en versterkt – niet uitsluit of verdeelt. Met deze initiatieven wil KPN het gesprek op gang brengen, juist ook thuis. Zodat ouders niet alleen vragen hoe het op school was, maar ook: “Hoe was je dag online?”.

Zie voor meer informatie www.kpn.com/iedereen-behalve