Nederlandse arbeidsmarkt nog steeds gebouwd op man zonder zorgtaken
De Nederlandse arbeidsmarkt is nog altijd ingericht op de werknemer uit de vorige eeuw: man, voltijds beschikbaar en nauwelijks aandacht voor zorgtaken. Terwijl inmiddels bijna de helft van alle werkenden vrouw is, sluiten regels, roosters en voorzieningen daar nog steeds slecht op aan. Dat blijkt uit het nieuwe rapport ‘De Nederlandse arbeidsmarkt als werkplek voor mannen én vrouwen’ van Intelligence Group. Volgens de auteurs kost die achterhaalde inrichting de economie jaarlijks tientallen miljarden aan gemiste productiviteit, verzuim en verloren talent.
Van kostwinnersmodel naar gemiste kansen
De onderzoekers laten zien hoe het oude kostwinnersmodel nog overal doorwerkt: schooltijden die niet aansluiten op de werkdag, kinderopvang die uitgaat van een partner thuis, verlofregelingen die vaders minder stimuleren en sectoren waarin vooral vrouwen werken (zorg, onderwijs) die structureel onderbetaald zijn, mede omdat die sectoren ingericht zijn op het parttime werken van vrouwen. Gevolg: vrouwen leveren fors inkomen in en zodra er kinderen komen, vallen ze vaker uit door gezondheidsklachten en bouwen minder pensioen op, terwijl werkgevers kampen met krapte en hoog verzuim.
Geert-Jan Waasdorp, directeur Intelligence Group, geeft zijn uitgesproken mening: 'We doen alsof de arbeidsmarkt genderneutraal is, maar in de praktijk is ze gebouwd voor en bedacht door mannen. Dat is niet alleen onrechtvaardig voor vrouwen, het werkt inmiddels ook niet meer voor mannen – die ook steeds meer hang hebben naar een betere werk/privé balans, parttime werken en zorgtaken op zich nemen - en het is economisch dom. Maar mijn grootste inzicht is dat we als land trots zijn op ons flexibel en parttime werken, maar parttime werken zorgt voor een structurele achterstand in salaris en (pensioen)rechten voor vrouwen. We moeten anders gaan kijken naar parttime werken.'
Van kruik tot kogelvrij vest: oplossingen liggen op tafel
Het doel van het rapport is 1) inzicht te geven in de manier waarop de huidige arbeidsmarktstructuur nog steeds gestoeld is op een historisch kostwinnersmodel en 2) een routekaart te bieden voor eenvoudige hervormingen die leiden tot een duurzame werkplek voor mannen en vrouwen. De oplossingen liggen op tafel: van een kruik op kantoor tot kogelvrije vesten die vrouwen wel passen. Veel kan direct geregeld worden als organisaties anders gaan kijken naar werk, werkomgeving en uitrusting. Vaak door simpelweg te luisteren naar vrouwelijke werknemers.
De auteurs van het rapport roepen werkgevers op om in elk geval op vijf punten in actie te komen:
- Werkplek en voorzieningen aanpassen – denk aan goede toilet- en kleedruimtes, water- en kolffaciliteiten, werkkleding en beschermingsmiddelen die passen bij verschillende lichaamstypen.
- Kinderopvangtijden flexibeler maken en schooltijden aanpassen aan werktijden
- Meer ruimte voor maatwerk in roosters en werktijden, zodat werk beter aansluit op levensfasen, hormonale gezondheid en zorgtaken.
- Terugkeer na verlof of ziekte goed organiseren, met duidelijke afspraken over vervanging, begeleiding en opbouw van uren.
- Beleid en beloning door een genderbewuste bril bekijken, inclusief analyse van verzuim en promoties naar gender en meer transparantie over salarissen.
Lees ook: Mental reset-dag: Kwart Nederlanders wil vrij na slecht nieuws
Waasdorp: 'We moeten de arbeidsmarkt anders inrichten, bedacht door en voor mannen en vrouwen. De kaders moeten gelijk zijn voor mannen en vrouwen en ook gelijke kansen bieden om te werken, al dan niet gecombineerd met zorgtaken. Het systeem van roosters en werk shifts – met name in de zorg en het onderwijs – in combinatie met schooltijden en kinderopvang duwt vrouwen naar parttime werken, ook als ze dat niet willen. Dat moet echt anders.'
Lees ook: Arbeidsmarkt november: meer werkenden én werkeloosheid
'Daarnaast is er veel meer aandacht vereist voor de hormonale impact op de werkvloer, omdat het loont in loyaliteit, productiviteit en (langdurig) uitval voorkomt. Mocht je als werkgever nog niet overtuigd zijn vanwege het argument van gelijkheid, het levert ook veel op: minder verzuim, meer uren, minder arbeidsmarkt schaarste en meer loyaliteit. Werkgevers laten nu tientallen miljarden euro’s liggen in de vorm van gemiste productiviteit, verzuim en verloren talent.'
Lees meer
