Aad Dekker: Leg als bedrijf de lat niet te hoog

Steeds meer werkgevers beseffen dat een goede balans tussen werk en privé een win-winsituatie is voor werkgever én werknemer. Werknemers die zich door hun werkgever gestimuleerd voelen om een goede work life balance na te streven, voelen zich immers beter in hun vel zitten en gaan op alle gebieden beter presteren. Ontspanning en minder stress zorgt voor meer productiviteit. De wisselwerking tussen de bedrijfscultuur en de innerlijke houding van medewerkers is bepalend voor de mate waarin er bij medewerkers sprake is van een goede balans.

Je bent net een labrador

Hoe is de bedrijfscultuur? Welke verwachtingen worden er uitgesproken die druk op medewerkers leggen? Wat betreft de bedrijfscultuur worden er voortdurend verwachtingen geuit. Begrijpelijk, want een bedrijf heeft bij de invulling van een taak door medewerkers een duidelijke prestatieverwachting. Tijdens allerlei overleggen wordt gesproken over het vanzelfsprekende loslaten van een negen tot vijf mentaliteit, en de verplichting die komen kijken bij het afleggen van (eind)verantwoording. Zulke onderwerpen gaan gepaard met een verwachting.

De mate waarin impliciete en expliciete boodschappen gegeven worden, hangt af van de prestatieverwachting. Als een leidinggevende de lat hoog heeft liggen voor zichzelf, heeft hij die ook hoog liggen voor de ander. Oordelen liggen al snel op de loer. Een voorbeeld waarbij iemand niet voldoet aan de verwachting en feedback gegeven wordt. De feedback in dit voorbeeld is niet conform de feedbackregels. Immers, een oordeel over de persoon is grensoverschrijdend. Zo gaf een directielid feedback aan zijn collega-leidinggevende, omdat hij hem te soft vond in het geven van leiding: ‘Je bent net een labrador, veel te aardig.’

Geleerd om te werken, niet om te leven

Wat betreft de innerlijke houding. Medewerkers verschillen in de mate waarin ze voor zichzelf de lat hoog leggen. De mate waarin ze ambitieus en prestatiegericht willen of moeten zijn of relativerend zijn ten aanzien van presteren en werken. De mate waarin ze willen of moeten voldoen aan de verwachtingen van anderen of relativerend zijn in het voldoen van verwachtingen extern. De mate waarin ze de controle willen of moeten behouden of daarin relativerend zijn en los kunnen laten, kunnen delegeren en werk over laten aan anderen.

Er zijn mensen die de lat zo hoog leggen dat ze wel hebben leren werken, maar daarnaast niet hebben leren leven. Dit geeft een disbalans tussen werk en privé. Een relativering als ‘wat is mijn werk waard, als mijn leven er onder lijdt’, is dan ver te zoeken.

Wat betreft de wisselwerking tussen cultuur en innerlijke houding. Een belangrijk onderdeel van je emotionele intelligentie is hoe hoog je de lat legt in werk en privé. Ben je rupsje nooit genoeg en heb je last van de meer-ziekte? Ligt de lat te hoog, waardoor er verkrampte ambitie ontstaat? Deze verkrampte ambitie maakt dat het evenwicht tussen werk en privé verdwijnt. Je neemt je grenzen niet voldoende in acht en ergens ontstaat een moment waarop ‘meer’ omslaat in ‘minder’.

Als de lat hoog ligt en er in de persoonlijkheid veel ‘moetens’ zijn, ben je minder weerbaar en ga je jezelf aanpassen aan een bedrijfscultuur die de lat hoog legt. Je denkt te moeten voldoen aan de verwachting en gaat je er naar gedragen. Tevens ontstaat er irritatie ten aanzien van collega’s die de lat lager hebben liggen. Dit moeten voldoen aan de verwachting en over de eigen grenzen gaan, kan ervoor zorgen dat de balans tussen werk en privé uit evenwicht verdwijnt.

Aan de slag!

Werk en privéleven compleet scheiden is onmogelijk. Wat kun je doen, aan de leidinggevende en aan de uitvoerende kant, om tot een betere balans te komen? Voor een goede balans is bewustzijn nodig over de cultuur én de innerlijke houding:

• Onderzoek de bedrijfscultuur. Wat zijn de boodschappen ten aanzien van de prestatie verwachting, die van invloed zijn op medewerkers?
• Onderzoek je eigen innerlijke houding. Ben je ontspannen ambitieus of ben je verkrampt ambitieus?
• Wat zijn je reacties op het niet voldoen aan verwachtingen van jezelf of bij anderen?
• Worden medewerkers gestimuleerd om een goed evenwicht te vinden tussen werk en privé? Wordt dit onderwerp ook meegenomen in de gesprekken over het functioneren?

De winst van dit alles?  Een cultuur en gedrag die gericht zijn op een goede balans waardoor meer arbeidsvoldoening en in verlengde daarvan meer levensgeluk ontstaat, en de productiviteit toeneemt vanuit de gedachte ‘Meer is op een goed moment minder’.

Over de auteur

Aad Dekker is trainer, coach, psychotherapeut, inspirator, organisatieadviseur en eigenaar van Dekker Organisatie Advies. Hij helpt mensen zich persoonlijk te ontwikkelen. Van Aad is recent het boek ‘Van spanning naar ontspanning’ (ISBN 9789492939142, Futuro Uitgevers) verschenen; onder andere op Bol.com verkrijgbaar.