Handhaving schijnzelfstandigheid teistert zzp'ers

Het is voor ruim de helft van de zzp’ers (58%) namelijk onduidelijk of zij volgens de huidige wet- en regelgeving nog mogen en kunnen werken als zelfstandige. Vooral zelfstandigen in de vakgebieden engineering & techniek, onderwijs en management & organisatie missen duidelijkheid. Dat geldt voor respectievelijk 80, 79 en 77 procent.

Nieuwe wetgeving zorgt nog steeds voor onrust

In de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is vastgelegd dat opdrachtgevers en opdrachtnemers verantwoordelijk zijn voor de aard van hun arbeidsrelatie. Sinds de hervatting van handhaving per 1 januari 2025 wordt hier strenger op toegezien, met als doel het terugdringen van verkapte dienstverbanden. Hoewel dit bedoeld is om echte zelfstandigheid te beschermen, leidt de combinatie van onduidelijke criteria en strengere controle in de praktijk tot onzekerheid bij zowel zzp’ers als hun opdrachtgevers. Hierdoor ontstaan risico’s op verlies van opdrachten of het gedwongen beëindigen van zelfstandig ondernemerschap.

Onduidelijkheid en twijfels

Die onzekerheid bij opdrachtgevers is dan ook zeker te merken. Hierdoor ontstaat er twijfel over het inhuren van zelfstandigen: twee op de vijf zzp’ers (38%) geven aan hierdoor opdrachten mis te lopen. Zzp’ers met twee tot vijf opdrachtgevers ervaren het vaakst twijfel (43%). Zzp’ers in de zorg (38%) en ICT-branche (37%) ondervinden daarentegen vaker dat hun huidige opdrachtgever hen niet meer wil inhuren.

Aantal opdrachten afgenomen

Drie op de vijf zzp’ers vermoeden of weten zeker dat hun opdrachten als zelfstandige zijn afgenomen als gevolg van de aangescherpte controle door de Belastingdienst (59%). Vooral zelfstandigen uit de vakgebieden ICT (56%), HRM & P&O (53%) en zorg (51%) geven dit aan. Ook zzp’ers met één opdrachtgever (48%) en degenen met twee tot vijf opdrachtgevers (42%) hebben hier last van.

De uitkomsten van het onderzoek maken voor de initiatiefnemers duidelijk dat het des te belangrijker is dat de politiek, beleidsmakers en bedrijven gezamenlijk streven naar een duidelijkere en eerlijke arbeidsmarkt waarin compliance voorop staat. Daarbij moet de balans tussen zelfstandig ondernemerschap en het waarborgen van autonomie behouden blijven. Alleen zo kan er in Nederland een arbeidsmarkt ontstaan die helder, eerlijk en toekomstbestendig is, zowel voor zelfstandigen als voor opdrachtgevers.