AI-governance vereist regie op alle niveaus

tekst Rebecca Hornig

Dit artikel is uit de Baaz Overstapgids  

Organisaties die deze transitie serieus nemen en vandaag nog keuzes durven maken, bouwen niet alleen aan concurrentievoordeel, maar aan toekomstbestendigheid. En dat begint bij meer dan alleen technologie. Maaike Voeten van Textmetrics vertelt ons meer. 

AI als motor van transformatie, maar wie bestuurt er eigenlijk?

AI is geen extra softwarepakket dat je ergens op een afdeling neerzet. Het is een fundamentele kracht die bepaalt hoe processen verlopen, hoe beslissingen worden genomen en hoe organisaties zich ontwikkelen. Toch is het in veel Nederlandse bedrijven nog steeds onduidelijk wie er eindverantwoordelijke is voor AI. Is dat IT? Compliance? Of de directie?

Het antwoord, zoals ook Textmetrics benadrukt, is: allemaal. AI raakt elke laag van de organisatie en vraagt dus om breed gedragen governance. 

‘AI is geen technisch speeltje voor IT, maar een strategisch thema dat in de bestuurskamer thuishoort,’ zegt Maaike Voeten, CEO van Textmetrics. ‘Zodra je AI inzet voor bijvoorbeeld recruitment of communicatie, raak je onderwerpen als inclusiviteit, ethiek en merkreputatie. Dan kun je het je simpelweg niet veroorloven om géén governance in te richten.’

Een AI-governance framework zorgt voor duidelijke richtlijnen en verantwoordelijkheden, voor toetsing op ethiek, transparantie, veiligheid en wetgeving. Maar het biedt ook ruimte: ruimte om te innoveren zonder in juridische of reputatierisico’s te vervallen.

Nederland vs. de VS: een cultuurverschil dat pijn gaat doen

Kijk je naar de Verenigde Staten, dan zie je een ander tempo. Techbedrijven als OpenAI, Google, Microsoft en start-ups met miljoenen in durfkapitaal bouwen dagelijks nieuwe toepassingen. Maar ook traditionele bedrijven, van verzekeraars tot logistiek, experimenteren volop met AI-oplossingen. In veel gevallen zijn AI-teams inmiddels een vast onderdeel van de bedrijfsstructuur, en staan experimenten niet aan de rand, maar in het hart van de organisatie.

In Nederland zien we een andere houding. Voorzichtig, afwachtend, risicomijdend. Soms is dit terecht. AI roept immers grote ethische vragen op. Vaak werkt het echter verlammend. De angst om fouten te maken mag geen reden zijn om stil te blijven staan. Want, terwijl wij pilots plannen, boeken anderen resultaat.

‘In Europa ligt de focus terecht op ethiek en controle, maar het gevaar is dat we daardoor innovatie blokkeren,’ zegt Koen Brummelhuis, CTO van Textmetrics. ‘De uitdaging is om governance en vooruitgang hand in hand te laten gaan. Wachten op perfecte kaders is geen strategie. Leren terwijl je implementeert, wel.’ 

De vergeten helft van AI-governance: wie checkt eigenlijk de input? 

In veel organisaties ligt de focus op controle achteraf: het beoordelen van gegenereerde teksten, het screenen van output op bias of fouten, het toetsen aan merkrichtlijnen. Maar daarmee missen we een cruciale stap: de input die AI-systemen aanstuurt. Prompts, oftewel de opdrachten die we aan AI geven, bepalen in hoge mate de kwaliteit, relevantie én veiligheid van de output. Toch ontbreekt in de meeste AI-governance modellen nog een gestructureerde aanpak om deze prompts te beoordelen of vast te leggen. 

‘Prompting is de nieuwe programmeertaal,’ zegt Koen. ‘Als je niet weet wat er gevraagd wordt, kun je ook niet beoordelen of het antwoord wenselijk is. Daarom moet promptkwaliteit en -beheer onderdeel zijn van je AI-beleid.’

Wie bijvoorbeeld gevoelige data opneemt in prompts zonder te beseffen dat die data via een externe AI-dienst wordt verwerkt, kan onbedoeld privacyregels overtreden. En wie onbewust sturende of bevooroordeelde taal gebruikt, krijgt output die daarop voortbouwt. AI-governance moet dus niet alleen achteraf ingrijpen, maar juist vanaf het begin zorgen voor duidelijke kaders, richtlijnen en training voor verantwoord promptgebruik.

Maaike Voeten en Koen Brummelhuis

Hoe Nationale-Nederlanden AI toepast in contentcreatie 

Bij Textmetrics werken we dagelijks met organisaties die AI en taaltechnologie willen inzetten op een manier die écht werkt in de praktijk. Vaak gaat het om bedrijven met veel contentmakers verspreid over verschillende teams. Vaak allemaal met dezelfde uitdaging: hoe blijf je consistent, begrijpelijk en inclusief als je met vijftig mensen aan één merkverhaal schrijft? 

Een mooi voorbeeld hiervan is Nationale-Nederlanden.  

Wat begon als een pilot om content begrijpelijker te maken, groeide uit tot een organisatiebrede aanpak waarbij Textmetrics nu structureel wordt ingezet om alle externe content toegankelijk te maken. Zo is alle content in lijn met de Europese toegankelijkheids-wetgeving (EAA) die op 28 juni 2025 ingaat.  

Contentteams krijgen realtime feedback op leesniveau, inclusiviteit en tone of voice, en sturen gericht op B1-niveau. Het resultaat: steeds meer content voldoet aan wettelijke eisen én past bij het merkverhaal. 

‘We werken in een decentrale contentorganisatie met veel mensen aan content. Textmetrics helpt ons om als één merk te schrijven: begrijpelijk, inclusief en toegankelijk voor iedereen,’ aldus Nationale-Nederlanden. 

Deze aanpak laat zien dat AI geen los experiment hoeft te zijn, maar een concrete steun in de rug kan zijn bij structurele veranderingen. Of je nu werkt aan inclusieve vacatureteksten, toegankelijke klantcommunicatie of consistente merktaal: met de juiste tools, kaders én betrokkenheid kun je het verschil maken. 

Organisaties moeten nú kiezen wie ze willen zijn 

We staan niet voor een technologische upgrade, maar voor een fundamentele organisatieverandering. De inzet van AI raakt aan cultuur, leiderschap, structuur en zelfs identiteit. 

Willen we als Nederlandse organisaties relevant blijven, dan moeten we niet alleen meebewegen, maar richting durven geven. 

De vraag is dus niet: wanneer komt het moment om met AI aan de slag te gaan? De vraag is: heb jij vandaag al iets gedaan dat je organisatie slimmer maakt dan gisteren?

Drie stappen om voorop te lopen 

Hoe zorg je ervoor dat jouw organisatie niet achterblijft, maar juist vooruitloopt? Een succesvolle AI-transitie begint bij drie concrete stappen: 

1. Creëer eigenaarschap  

Stel een multidisciplinair AI-governance team samen. Inclusief IT, legal, HR, marketing en management. Maak duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. 

2. Start klein, leer snel  

Begin met één proces. Start met recruitment, dan klantcontact, interne communicatie, enzovoorts. Experimenteer met een AI-tool. Evalueer de impact, stel bij en leer. 

3. Veranker ethiek en transparantie  

Formuleer ethische richtlijnen. Wees open over waar en hoe AI wordt ingezet. Transparantie is niet alleen verplicht, het is cruciaal voor het vertrouwen van medewerkers én klanten.

Meer weten over AI? Lees dan nu ook hoe je AI-investeringen beschermt met slimme beveiliging