Bang voor de baas

3. december 2025 - 6:02

Door: Redactie Baaz

Hoewel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer steeds vaker het nieuws haalt, blijft één onderwerp opvallend onderbelicht: destructief leiderschap. Medewerkers die jarenlang worden genegeerd, gekleineerd, geïsoleerd of geïntimideerd, laten vaak niet van zich horen uit angst voor reputatieschade, baanverlies of omdat ze denken dat het ‘erbij hoort’.

In Bang voor de baas laat universitair hoofddocent Kimberley Breevaart zien hoe deze dynamiek ontstaat, waarom werknemers zich vaak zo lang in een schadelijke situatie bevinden, en welke psychologische mechanismen hen gevangen houden, vaak zelfs nadat ze de organisatie al hebben verlaten.

Destructief leiderschap: een verborgen maar systemisch probleem

Aan de hand van wetenschappelijke studies en gesprekken met ervaringsdeskundigen ontkracht Breevaart vijf veelvoorkomende misvattingen rondom destructief leiderschap, waaronder:

‘Dit is normaal, zo doet iedereen in deze sector.’

‘Het ligt vast aan mij, ik stel me aan.’

‘Als het echt erg was geweest, was ik al weg.’

Het boek laat zien dat destructief leiderschap geen individueel incident is, maar een voorspelbaar patroon in organisaties waar psychologische veiligheid ontbreekt. Breevaart beschrijft hoe subtiel deze patronen beginnen, hoe collega’s en hr onbedoeld kunnen bijdragen aan instandhouding en welke signalen je in een vroeg stadium moet herkennen.

Waarom mensen blijven – en wat hen helpt los te komen

Een van de kernvragen die het boek adresseert is waarom werknemers ondanks langdurige blootstelling aan destructief leiderschap toch blijven. Breevaart beschrijft onder meer:

hoe loyaliteit en professionele trots misbruikt kunnen worden;
hoe schadelijk het is wanneer werknemers geen taal hebben om hun ervaring te duiden;
wat er nodig is om afstand te nemen, grenzen te herstellen en herstel in gang te zetten.

Deze inzichten zijn waardevol voor mensen die ervaring hebben gehad met destructief leiderschap en in het algemeen voor iedereen die werkt aan een gezonde werkcultuur: van hr-professionals en leidinggevenden tot vertrouwenspersonen en ondernemingsraden.

Wat organisaties liever niet zien: de systemische kant van destructief gedrag

Breevaart laat in de inleiding weten dat ze dit boek schreef, omdat ze zag hoe mensen niet alleen door één persoon beschadigd raken, maar door een heel systeem dat wegkijkt. In het boek maakt ze inzichtelijk hoe teams, hr en management onbedoeld bijdragen aan de bestendiging van onveilig gedrag:

door uitspreken te bestraffen;
door problemen te individualiseren;
door hoge prestaties van destructieve leiders zwaarder te laten wegen dan schade aan medewerkers.

Deze structurele inkijk maakt het boek relevant voor iedereen die werkt aan gezonde werkculturen en voor iedereen die beter wil begrijpen hoe ongezonde verhoudingen op het werk ontstaan en wat ze met mensen doen.

Over de auteur

Kimberley Breevaart is universitair hoofddocent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, gespecialiseerd in leiderschap, psychologische veiligheid en mentaal welzijn. Ze is tevens opgeleid vertrouwenspersoon. Haar onderzoek vormt de basis voor de inzichten in Bang voor de baas, gecombineerd met persoonlijke gesprekken met mensen die hun verhaal met haar deelden.