Divergent denken versnelt innovatie in organisaties

Tekst: Jessica Guistolise, workplace coach and Evangelist bij Lucid Software

Dit is een gemiste kans, want als ze het gebruiken om dagelijkse processen te verbeteren, dan kan het enorme voordelen opleveren en de waarde van jouw organisatie vergroten.

Wat is divergent denken?

Terwijl convergent denken lineair is en één ‘juist’ antwoord zoekt, kijkt divergent denken naar open vragen vanuit meerdere perspectieven. Door veel verschillende creatieve antwoorden te bedenken, leg je verbanden en vind je oplossingen die anders zeer waarschijnlijk niet naar boven waren gekomen. Door divergent denken te integreren in dagelijkse werkprocessen, komen teams op ideeën die verder gaan dan dat wat voor de hand ligt. Ze zetten complexe uitdagingen om in kansen door verschillende standpunten, ervaringen en vaardigheden te combineren.

Een voorbeeld: een klantenserviceteam krijgt steeds dezelfde klacht. Normaal gesproken zouden ze deze tickets snel afsluiten. Maar met divergent denken zien ze elk ticket als een kans om meer te ontdekken: waarom komt deze klacht steeds terug? Hoe voelt de frustratie van de klant aan? Als we één ding zouden kunnen veranderen om dit te voorkomen, wat zou dat dan zijn? Door het klanttraject in kaart te brengen op een virtueel whiteboard en perspectieven van het hele team te verzamelen, ontdekken ze het echte probleem: een verwarrende productfunctie, geen gebruikersfout. Door dit inzicht te delen met het team van productontwikkeling wordt de oorzaak opgelost en wordt de ervaring voor iedereen verbeterd. Door van perspectief te veranderen en andere vragen te stellen, kunnen dagelijkse uitdagingen worden omgezet in kansen om te innoveren.

De belangrijkste voordelen

Divergent denken heeft veel voordelen. Het bespaart niet alleen tijd door overlap tussen afdelingen te signaleren, maar stimuleert ook empathie en een frisse blik. Teams kunnen open vragen stellen, zoals: Hoe voelt deze uitdaging voor een nieuwe medewerker versus een ervaren manager? Welke frustraties uiten klanten niet hardop? Als een andere afdeling met dit probleem te maken had, hoe zouden zij het dan aanpakken? Door vragen op deze manier te formuleren, ontdekken organisaties oplossingen die meerdere uitdagingen tegelijk aanpakken en tegelijkertijd het begrip tussen teams versterken.

Het kan ook grote invloed hebben op de bedrijfscultuur. Het stimuleert bijvoorbeeld empathie doordat het aanmoedigt om actief te luisteren naar verschillende perspectieven, waardoor het begrip tussen collega’s en klanten wordt verdiept. Tegelijkertijd verhoogt het de betrokkenheid doordat kwantiteit belangrijker is dan perfectie en doordat het open uitwisseling aanmoedigt.

Als innovatie onderdeel wordt van het dagelijkse ritme, verandert het van een eenmalige gebeurtenis in een continue motor van groei en waarde voor jouw organisatie. Organisaties kunnen een concurrentievoordeel behalen, omdat het kansen onthult die anderen misschien over het hoofd zien.

Een effectieve aanpak

Divergent denken kan worden ingezet in elke organisatie en door iedere afdeling. Hiermee kunnen medewerkers processen verfijnen en bestaande routines doorbreken. Het kan helpen om de visie van een team boven tafel te krijgen, om producten te testen, te anticiperen op risico’s en zakelijke cases versterken. Er is geen eenduidige lineaire manier om dit toe te passen. Maar om te beginnen zijn vier punten belangrijk.

1. Train je team

Kies iemand als facilitator en begin met een paar dagelijkse situaties. Gebruik visuele samenwerkingstools om ideeën te sturen. Stel de juiste vragen over de waarde van een idee, stel duidelijke grenzen en leg expliciet uit waarom een idee de moeite waard is om verder te bekijken.

2. Werk visueel

Visuele samenwerking maakt ideeën tastbaar en zorgt ervoor dat iedere stem wordt gehoord. Virtuele whiteboards helpen om iedere deelnemer een bijdrage te laten leveren.

3. Versterk de banden binnen het team

Innovatie floreert in een veilige omgeving. Zorg voor regelmatige check-ins, ijsbrekers en teamactiviteiten om vertrouwen op te bouwen. Stimuleer het stellen van vragen, creëer een duidelijk proces voor het indienen van ideeën en verwelkom meningsverschillen, omdat die kunnen leiden tot betere oplossingen. Dank mensen die een bijdrage leveren, maak heel duidelijk dat het niet erg is als dingen niet werken (integendeel!) en behandel ‘mislukkingen’ als kansen om van te leren (First Attempts In Learning, FAIL).

4. Stimuleer een cultuur van creativiteit

Bied workshops, externe activiteiten en speciale projecten aan. Denk na over flexibele werkafspraken of werkvakanties om nieuwe manieren van denken te stimuleren. Het is ook belangrijk om te zorgen dat medewerkers samen kunnen werken met andere afdelingen en dat ze van collega’s uit andere sectoren kunnen leren. Deze kruisbestuivingen leiden vaak tot nieuwe perspectieven en oplossingen die niet naar boven zouden komen in isolatie. Het belangrijkste is om te zorgen voor continu leren en verbinding, want creativiteit neemt toe als mensen kennis en ervaringen delen.

Het grote potentieel van divergent denken

Divergent denken is geen eenmalige oefening. Als het onderdeel wordt van de dagelijkse praktijk, is het meer dan een incidentele sessie en verandert het de manier waarop teams denken, samenwerken en problemen oplossen. Bovendien creëert divergent denken meer enthousiasme doordat het zelfexpressie, risico’s nemen en empathie tussen verschillende afdelingen aanmoedigt. Organisaties die dit omarmen, ontdekken het potentieel waarvan ze niet wisten dat ze het hadden en ontdekken kansen die ze anders nooit zouden hebben onderzocht.