Dilemma's op de werkvloer: CEO's in spagaat

Foto: Designed by Freepik

Het spanningsveld tussen waarden en winst, tussen kracht en kwetsbaarheid en tussen zichtbaarheid en terughoudendheid, maakt dat leiders dagelijks te maken hebben met wat je gerust duivelse dilemma’s kunt noemen. Het aantal actuele voorbeelden is groot waarvan het verlagen van de prioriteit van diversiteitsbeleid bij Allen & Overy heel illustratief is.

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat oprechtheid wordt gezien als de belangrijkste eigenschap van een goede leider, op afstand gevolgd door daadkracht en empathie. 77% van de Nederlanders vindt dat leiderschap meer om waarden dan om het najagen van winst moet draaien. Ook vindt 67% dat leiders van grote organisaties zichtbaar en uitgesproken moeten zijn, vooral over onderwerpen die hun klanten belangrijk vinden. Een derde van de Nederlanders beoordeelt organisaties op hoe zij bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen.

28% van de Nederlanders waardeert leiders die zich uitspreken over maatschappelijke kwesties zoals inclusiviteit. Tegelijkertijd verwacht een grote groep terughoudendheid als het gaat om politieke thema’s (zoals handelstarieven) of geopolitieke vraagstukken (zoals Gaza of Oekraïne).

Een derde van de Nederlanders ziet leiders van grote organisaties liever helemaal niet het publieke debat opzoeken en vindt dat zij zich vooral moeten richten op hun eigen organisatie.

Durven twijfelen en managen van dilemma's

Nederlanders waarderen het als leiders eerlijk zijn over hun worstelingen. Een overgrote meerderheid (84%) vindt dat leiders open moeten zijn over dilemma’s en 73% ziet kwetsbaarheid niet als zwakte, maar als kracht. Tegelijkertijd kan de helft van alle Nederlanders het waarderen als leiders altijd zeker zijn van hun zaak; de andere helft vindt het belangrijk dat leiders openlijk durven twijfelen. Ook openheid over gemaakte keuzes en onderliggende dilemma’s wordt gewaardeerd: ruim een derde van de Nederlanders noemt dit als belangrijk criterium bij de beoordeling van organisaties.

Frank Peters, partner bij Duivelse Dilemma’s: 'Uit dit onderzoek blijkt overduidelijk hoezeer leiders in een spagaat zitten. Ze krijgen te maken met zoveel uiteenlopende verwachtingen dat het vrijwel onmogelijk is om het goed te doen voor iedereen. Wat dus bij de ene groep vertrouwen wekt, kan bij een andere groep juist weerstand oproepen. Dat maakt het speelveld voor leiders buitengewoon complex. Dat verklaart ook waarom veel leiders zich nauwelijks uitspreken en er maar zo weinig CEO’s participeren in het publieke debat. Het risico op reputatieschade, ook voor hen persoonlijk, is groot. Tegelijkertijd is zwijgen ook geen optie. Leiderschap anno nu draait om het managen van dilemma’s. Dilemmaleiderschap – het herkennen en benoemen van de spanningsvelden én het durven maken van keuzes – is in onze ogen de belangrijkste vaardigheid van deze tijd.'

'De resultaten van dit onderzoek zijn een weerspiegeling van de al veel besproken polarisatie in onze wereld en in Nederland. Wat leiderschap precies inhoudt, is allerminst eenduidig. Wat wél overeind blijft: authenticiteit wint altijd, zo blijkt ook uit dit onderzoek', aldus Karel Slootman, directeur van Motivaction.

Die spagaat waarin leiders zich bevinden blijkt ook uit het feit dat slechts 25% van de Nederlanders vindt dat leiders moeten vasthouden aan principes; 75% ziet liever dat zij flexibel zijn en zich aanpassen. En hoewel daadkracht gewaardeerd wordt, vindt 53% dat leiders eerst breed draagvlak moeten zoeken voordat zij knopen doorhakken.

En nog even een koude douche voor de leiders die wel hun nek uitsteken: uit het onderzoek blijkt dat leiderschap voor veel Nederlanders geen doorslaggevende factor is in hun beoordeling van een organisatie. Zestig procent beoordeelt organisaties vooral op producten en diensten. Slechts 13% let op inspirerend leiderschap en 9% op ‘sterk’ leiderschap.