Baan houden? Salaris inleveren

Heb je als ondernemer te maken met teruglopende inkomsten en ben je afhankelijk van een uitgebreid personeelsbeleid, dan ligt het voor de hand om juist op deze kostenpost te bezuinigen. Want bij het oplopen van de tekorten snijd je daar waar de hoogste kosten worden gemaakt. De dupe zijn de werknemers, zo blijkt uit onderzoek van loonstrookverwerker ADP en organisatieadviesbureau Berenschot. Veel van hen worden voor de dwingende keuze gezet: een salarisoffer brengen of je werk kwijtraken.

De studie werd gedaan onder duizend hr-professionals waarvan vier procent het personeel heeft gevraagd om salaris in te leveren. Dat komt neer op 25.000 bedrijven en in de bouw gaat het zelfs om zeventien procent van de bedrijven die aanstuurde op een loonoffer van het personeel.

Ondermijnen

De vraag is natuurlijk of massale reorganisaties, versobering van arbeidsvoorwaarden, demotie en zelfs salaris inleveren zomaar kan. Volgens voormalig FNV'er Ton Heerts in een reactie tegen NOS maken de ontwikkelingen duidelijk 'hoe diep de crisis in bepaalde bedrijven inwerkt.' Hoewel hij begrip heeft voor de financiële nood van deze bedrijven vindt hij de trend niet goed. 'Je ondermijnt de cao-afspraken. Werkgevers zouden dit moeten inbrengen bij de vakbonden.'

Werknemers dwingen om salaris in te leveren of demotie te maken, keurt Heerts resoluut af: 'Wat voor ons ongelooflijk belangrijk is, is dat het op vrijwillige basis gebeurt en werknemers niet onder druk worden gezet.' Natuurlijk, het zou prachtig zijn als werknemers vrijwillig een deel van zijn of haar salaris opofferen of demotie maakt Maar de werkelijkheid is minder mooi: het aantal loyale personeelsleden die het eigen belang ondergeschikt maakt aan dat van de zaak is waarschijnlijk op één hand te tellen. Niet geheel onterecht overigens, met de dalende koopkracht die boven het hoofd van vrijwel alle Nederlanders hangt, moet ook de werknemer aan de eigen huishoudpot denken.

Werkgevers vd werknemers

De tegengestelde belangen van werkgever en werknemer komen op scherp te staan. Beide moeten ze de crisis doorkomen en beide hebben ze te maken met een teruglopend saldo. Eén ding is duidelijk: ongeschonden blijft niemand. Dat betekent niet dat werkgevers lukraak moeten kunnen snijden in het inkomen en de arbeidsvoorwaarden van het personeel; als dat gemeengoed wordt kunnen we cao's net zo goed direct afschaffen.

Gevrijwaard blijven van financiële nood bij het bedrijf waar het personeelslid werkzaam zijn lijkt niet van deze tijd, maar het gaat om de manier waarop dit gebeurt. Dat de meeste personeelsleden niet uit zichzelf bij de baas aankloppen om een deel van hun loon aan te bieden, betekent namelijk niet dat ze geen loyaliteit kennen. Leg hen uit hoe de vork in de steel zit, hoe lang de noodsituatie naar verwachting zal duren en hoe het loonstrookje en de carrière binnen het bedrijf er na die tijd uit zal zien. Reële verwachtingen en eerlijke beloftes, daarmee bereik je meer goodwill dan zomaar snijden omdat het nu eenmaal niet anders kan.

Aan de andere kant zullen werknemers water bij de wijn moeten doen. De looneis van vijf procent waar FNV in 2020 steevast aan vasthoudt, lijkt dan ook niet bepaald reëel. Het is een trap tegen het zere been van werkgevers die er alles aan doen om het hoofd boven water te houden. Werknemers zullen, net als hun werkgevers, nu eenmaal moeten inleveren. Immers, op een nog hoger werkeloosheidscijfer zit niemand te wachten.

Eerlijk overleg

Het is kortom tijd dat werkgevers- en werknemersbonden weer met elkaar aan tafel gaan zitten en de cao's nog eens goed doorspreken. Een mooi moment voor werknemers om die looneis wat naar beneden te schroeven en voor werkgevers om een verwachting te geven over de ontwikkeling van het loon- en de arbeidsvoorwaarden in de komende jaren. Inleveren doet nu eenmaal minder pijn als je weet dat het tijdelijk is.

Aan tafel dus!