AI-volwassenheid in Europa daalt ondanks groei

Hoewel de investeringen in AI blijven groeien, is de gemiddelde score van AI-volwassenheid het afgelopen jaar in Europa en het Midden-Oosten flink gedaald. Organisaties hebben moeite om het hoge tempo van AI-innovatie bij te houden en vinden het daarom lastig hun AI-ambities om te zetten in een schaalbare en effectieve uitvoering. Dat is de meest opvallende trend in de nieuwste editie van de Enterprise AI Maturity Index, een onderzoek van ServiceNow, het AI-platform voor zakelijke transformatie, in samenwerking met Oxford Economics.

In de index worden vijf componenten onder de loep genomen: leiderschap en strategie, workflows, talent, governance en investeringen. Gezamenlijk geven deze componenten een compleet beeld van de mate waarin organisaties klaar zijn om AI succesvol op te schalen: hun niveau van AI-volwassenheid.

Voor de tweede editie van het rapport zijn inzichten verzameld van bijna 4.500 respondenten wereldwijd. Hiervan zijn 1.950 respondenten werkzaam in negen landen in Europa en het Midden-Oosten, waaronder Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. Het rapport laat zien dat opkomende technologieën zoals agentic AI ervoor zorgen dat bedrijven gaan experimenteren en dat deze experimenten in Europa en het Midden-Oosten al hun vruchten beginnen af te werpen.

De snelheid van verandering ligt echter hoger dan het vermogen van organisaties om AI op een gestructureerde en verantwoorde manier op te schalen. Dit heeft als gevolg dat de gemiddelde AI-volwassenheidsscore in Europa en het Midden-Oosten met 10 punten is gedaald vergeleken met vorig jaar, van 44 naar slechts 34 op een schaal van 100. De AI-volwassenheid van Nederland ligt precies ook op dit gemiddelde van 34, hoewel de terugval iets hoger is: vorig jaar scoorde ons land nog 45.

Cathy Mauzaize, President, EMEA bij ServiceNow: “Organisaties in Europa en het Midden-Oosten versnellen hun AI-projecten, maar vele bevinden zich nog in de beginfase. Ze zien het potentieel en nu is de tijd om die energie om te zetten in daden. Om vooruitgang te boeken, onderzoeken organisaties hoe ze het juiste fundament leggen waarop ze gegevens kunnen laten werken voor ze – en hoe ze hun werknemers de vaardigheden bieden om AI met vertrouwen in te zetten. Volgens IDC zullen de Europese uitgaven aan AI in 2028 $144,6 miljard bedragen. De mogelijkheden zijn gigantisch, maar alleen als we ons nu concentreren om de basis op orde te krijgen.”

Drie trends in het AI-landschap

1. AI gaat sneller dan organisaties kunnen bijhouden

Bijna de helft (47%) van de organisaties in Europa en het Midden-Oosten heeft meer dan 100 AI use cases gelanceerd in het afgelopen jaar. Nederlandse organisaties zijn met 50% zelfs nog iets actiever hierin, wat aantoont dat er een groeiende interesse is in grootschalige experimenten. Toch blijven veel projecten steken in de beginfase van de implementatie. Slechts 6% weet met zijn AI-projecten tot de hoogste fase te komen: de augmentatie-fase. In Nederland ligt dat percentage nog lager, slechts 2% van de organisaties heeft deze fase bereikt.

2. Agentic AI biedt duidelijke mogelijkheden 

Agentic AI (AI-toepassingen die zelfstandig kunnen opereren) is in staat om zakelijke automatisering te hervormen. Toch varieert de mate van bewustzijn binnen de regio. 15% van de organisaties in Europa en het Midden-Oosten gebruikt al agentic AI en 42% is van plan dit binnen een jaar te doen. De bekendheid van agentic AI staat dus nog in de kinderschoenen. Slechts een op de vijf organisaties is zeer bekend met agentic AI. Het potentieel is helder: meer dan de helft van de Europese early adopters geeft aan hogere omzetmarges te halen (58%), een grotere efficiëntie en productiviteit te signaleren (59%) en betere ervaringen te kunnen bieden (60%).

3. Governance is ontbrekende schakel 

De toename van AI-adoptie zorgt ook voor een toename van risico. De vooruitgang op het gebied van governance is echter tot stilstand gekomen in Europa en het Midden-Oosten. Het aantal organisaties dat significante stappen maakt in AI-datagovernance is in een jaar tijd gedaald van 45% naar 42%. Slechts 40% van de Nederlandse organisaties geeft aan grote vooruitgang te hebben geboekt op het gebied van AI-datagovernance. Een grotere focus op het effectief beheren van AI-risico’s is dan ook nodig. De pauze in vooruitgang in AI-governance geeft aan dat organisaties hier meer nadruk op moeten leggen. Ook in Nederland is dataveiligheid de grootste uitdaging om waarde te kunnen creëren met AI.

Om AI veilig en effectief op grote schaal in te kunnen zetten, moet governance hier onlosmakelijk onderdeel van zijn – en geen bijkomstigheid. Dat betekent dat beleid, overzicht en verantwoordelijkheid van begin af aan vastgelegd moeten worden en dat nieuwe technologieën zoals agentic AI met een duidelijke strategie benaderd moeten worden.